Kort nadat hij museumdirecteur bij Teylers Museum was geworden, kreeg Martinus van Marum het plan een grote elektriseermachine te laten bouwen. Hij hoopte daarmee onbekende elektrische verschijnselen te ontdekken.
In december 1784 was het toestel klaar. Met glasschijven van 1,85 meter was het veruit de grootste elektriseermachine ooit gebouwd. Het toestel werd opgesteld in de Ovale Zaal en kon gebruikt worden voor proeven. Tenminste, als het koud en droog genoeg was want anders werkte de machine niet.
Van Marum onderzocht de invloed van elektrische lading op verschillende materialen, planten, dieren en zelfs mensen. Na 1800 werd de machine alleen nog voor demonstraties gebruikt. Een demonstratie voor Napoleon in 1811 ging niet door omdat de lucht te vochtig was.
Korte tijd later ontdekte men dat elektriciteit stroomde en was de elektrostatica een achterhaald onderzoeksgebied. In de 20ste eeuw is de generator nauwelijks meer gedemonstreerd. Van Marum ontdekte ook geen nieuwe elektrische verschijnselen. Wél zorgde hij voor een forse schaalvergroting van bijvoorbeeld ladingsgrootte en vonklengte.
Herkomst
|
Maker |
Barent de Bakker (graveur) en Wybrand Hendriks (tekenaar) |
|
Datering |
1784 |
|
Collectie |
Teylers museum |
|
Nummer |
KG 07577a |
|
Link |
https://www.teylersmuseum.nl/nl/collectie/kunst/kg-07577a-de-electriseermachine-van-van-marum |
Gerelateerde thema's
Trefwoorden
Beschikbare tools
Overzicht van bron(nen) op de kaart
Haarlem in 1245
Opgravingen in Spaarnwoude
Willem II & Floris V
Stadhuis (1770)
De verovering van Damiate (schilderij)
De verovering van Damiate (gravure)
Abraham Casteleyn
Boekdrukkunst
Interieur Sint-Bavokerk (1627)
Katholieke Sint-Bavokerk
Sint-Bavokerk (1628)
Nieuwe Kerk
Interieur Nieuwe Kerk
Bakenesserkerk
De Waalse kerk
Sint Bavo
De kooringang van de St. Bavo in Haarlem
Brouwerskolk
Oproer Kaas- en Broodvolk
De Doelen
Stadsbrand
Schuilkerk Bakenessergracht
Beeldenstorm
De Waag
Vleeshal
Haarlemmerolie
Ovale Zaal Teylers Museum (2015)
Ontwerp observatorium
Lodewijk Napoleon
Paviljoen Welgelegen
Beëdiging van het Regeringsreglement
Station Haarlem
Beijnes
Eerste treinkaartje
Opening eerste spoorlijn
Penning eerste spoorlijn
Brood- en meelfabriek
Katoenfabrieken
Kenaupark Zocher
Afbraak stadswal
Asser bij Kleine Houtpoort
Demping Oude Gracht
Haarlemse Honkbalweek
Tegeltableau Beynes
Mal van Droste
Verpakkingszaal Droste
Chocoladefabriek Droste
Interieur Sint-Bavokerk (1810)
Interieur Sint-Bavokerk (1670)
Droste-effect
Mobilisatie (1914)
De schoenmakerij
Fabriekswoningen in aanbouw
Kaart van Haarlem (1927)
Bouw van huizen (1920)
Bominslag Edisonstraat
Godgeleerd Genootschap
Wandelkaart (1916)
Electriseermachine van Van Marum
Omsingeld (1573)
Na de brand (1578)
Gouden Eeuw (1646)
Spaanse helm
Martinus van Marum
Kenau tijdens het beleg van Haarlem
Willem Bilderdijk
Vrouwen aan de was
Stadsschouwburg
Pim Mulier
Ovale Zaal Teylers Museum (ca.1800)
Lodewijk van Deyssel
Laurens Jansz. Coster
Kenau en haar vrouwenleger
Jaap Eden
Herinnering aan het beleg
Interieur brouwerswoning (17e eeuw)
Müllerorgel
Ketters
Inwonersaantallen (1829-1909)
Handtekening Napoleon
Vivat Oranje
Spaarne (Haarlem)
Russische krijgsgevangenen
Kozakken uit Oeral
Brouwerij De Drie Klaveren
Haarlem en omstreken (1921)
Executies na de capitulatie
Stadsrecht van Haarlem (film)
Stoomgemalen
Droogmaking Haarlemmermeer
Dolhuys
Stadsrecht van Haarlem
Teylers Museum
Frederik van Eeden
Pieter Teyler van der Hulst
Dankbrief familie de Muijer
Ripperda
Don Frederik de Toledo
Lieven de Key
Vouwtekening Ovale Zaal
Malle Babbe
Hannie Schaft
Beleg in kaart (1572-1573)
De Grote Markt (1696)
Electriseermachine van Van Marum
Kaart van Haarlem (1947)
Haarlem en omstreken (1941)
Haarlem en omstreken (1930)
Stad in vogelvlucht (1906)
Stad in verval (1829)
Pronkkaart (1689)
Plattegrond (1560)
Na de brand (1578)
Gouden Eeuw (1646)
Eerste arbeiderswijken (1904)
Tulpenboek
Bijl
Locomotief de Arend
Grote Markt (1969)
Grote Markt (1959)
Herinrichting Grote Markt (1966)
Bleekvelden
Gezicht op Haarlem (1615)
Slag op het Haarlemmermeer
Cornelis
De toren van de Grote Kerk
Kenau tijdens het beleg van Haarlem
Ovale Zaal Teylers Museum (ca.1800)
Stadhuis (1671)
Bouwtekeningen station Haarlem
Handtekening Teyler
Cluveniersschutterij
Lettergieterij
Oprechte Haerlemsche Courant
Haarlem en omstreken (1921)
Handtekening Kenau
Haarlem in vogelvlucht
Executies na de capitulatie
Stadsrecht van Haarlem
Vouwtekening Ovale Zaal
