Het vlooiencircus of -theater was een terugkerend populair gebruik in de 19e eeuw. Bekendheden als Charles Dickens en de Haarlemse Nicolaas Beets schreven over Bertolotto’s vlooientheater. Bertolotto schijnt rond 1833 te zijn begonnen met zijn optredens. Aan de hand van een brief van Van Breugel over zijn ontmoeting met Bertolotto worden een aantal zaken duidelijk over dit gebruik.
Toen Van Breugel Bertolotto vertelde dat hij een "zeer grote bewondering" had voor zijn industrie en vertelde dat hij ook een plaats had gekregen in het Woordenboek der Natuurlijke Historie van natuurkundige Charles Papillon, antwoorde Bertolotto: "Men heeft mij weleens verhaald dat mijne vertooningen eene industrie a la Renaissance was, mijnheer, maar nimmer van wanneer, noch den naam van eene Papillon gehoord."
Van Breugel was in juli 1841 zo erg onder de indruk van de vlooien gepresenteerd “in een zeer nette kermistent te Haarlem”, dat Van Breugel de exploitant in zijn woning aan de Jansweg uitnodigde om nogmaals zijn “bewonderingswaardige industrie” te vertonen. Van Breugel beschrijft hoe een vlo een minuscule kanon voorttrekt (vastgemaakt aan de vlo met een gouddraadje), welk af en toe met buskruit wordt geladen en afgeschoten. De vlo schrikt hier volgens Van Breugel niet van. De vlo had de grote van een halve nagel en het kanon was 80 keer zo zwaar als de vlo zelf. De vlo wordt bewaard in een fluwelen doosje en wordt gevoed door haar op de arm bloed te laten zuigen. Zodra de tijd er rijp voor is wordt de vlo vervolgens met kwikzilverzwavel om het leven gebracht.
Rond 1930 werd de vlooientheater met échte vlooien niet langer gebruikt.
Bron
Brief vlooientheater
