Ontdekkers en hervormers (1500-1600)

Register van de huijsen die in de stat haarlem

Verbrant sijn den 23 october 1576

Op het spaarn 7

inde damstraat 3

Inde berckerosteeg 6

inde lange Veerstraat 25

Inde korte Veerstraat 9

inde annegange 18

inde kerckstraat 3

inde kleijne houtstraat 19

inde Schachelstraat 39

inde franckesteegh 39

op t kleijnheijlich lant 18

inde peuselaer steegh 11

inde groote houtstraat boven de brugge 10

inde steegh besijden het gasthuijs 3

inde koningh straat 9

op de oude gracht aende noort zijde 21

aende zuijt zijde 16

inde groote houtstraat beneden de brugh 57

inde paerde steegh 2

inde geerstraat 59

inde breesteegh 34

inde langhe gasthuijs straat 14

inde korte gasthuijs straat 14

inde S. magdalene straat 10

inde S. michiel straat 15

bij de ramen 6

Somma is 467 huijsen

Noch verbrande S. gangolfs kerck. S.elisabeths gasthuijs

t. barvoete suster klooster. en Sint maertens hofken

Volgens Cornelis bartelmeesz. Die er oog getuijgen

Van deese brant is geweest

Sint elisabeths gasthuijs is de tijt der Stichtingen onbekent

maar inde gasthuijs boeken albekent int Jaar 1348 en

is nadese brant gebout op t grootheijliglant Verplaatst int

clooster vande Minder broeders

Op huyden den tweeden dach van maerte anno xvclxxxviii [1588] compareerden

voor mij Adriaen Willemssen openbaer notaris bij den hove van hollant

toegelaeten ende voor den getugen hiernaer genoempt Volckert Janssen,

wagenaer oudt omtrent XLV [45] jaeren, ende Maerten bartholomeuszoon

sleper oudt omtrent xxviii [28] jaeren ende hebben ten rechtelicken ende versoeck

van kenu Symonsdr Nanninck garbrantszoons weduwe bij heuren

mannen waerheyt in plaetse van eede geaffirmeert dat geleden omtrent

xiiii [9] daegen zyluyden getugen opt stadthuys deser stadt haerlem

wesende aldaer gehoort ende gesien hebben dat den kenu symons

Dochter voornoempt met haer schipper geryt thonissen vander sceperen cameren

gecomen wesende omtrent der boden huysken, zeeckere woorden

hadden met meneer Jacob van medenblick procureur den welcken medenblick

zyluyden deposanten hebben hooren spreken tegens den voornoemde kenu dese woorden

segt ghy (denoterende den zelven kenu) dat ick een banckeroets

boef dief ende schelm ben, soe seg ick dat ghy een tovenaerster

zyt, dit zelfde tot twee driemael toe weder verhalende, daer

op den voorscreven kenu weder sprekende, daer neem ick tuych by

de voorseide meneer Jacob weder antwoorde neempter vry tuych by,

Offererende etc., ende versochte die voorseide requirante hier van

acte gedaen tot haerlem voorseit ten woonstede myns notarij

gestaen opten Spaerne ter presentie van Pieter willemssen

moultmaker ende Aernt willemssen mandemaker beyde poorteren der

zelver stadt als getugen van goeden gelove met my notario hier

toe sonderlicken versocht

In kennisse hebbe ick notaris voorscreven myne gewoone

signatuere hier beneden gestelt

Sommige wonderlicke geschiedenisse gebuert binnen

Haerlem ten tijde des belegerings der Co(nicklijke) Ma(jestei)t

voorden voors(chreven) stadt anno 1572 ende 1573

Naden yersten storm, onbegrepen den dach, stondt een cuypers huysvrou

met besloten dueren in haer huys met een van haer buerwijf en koutede

aen een ton, ende daer quam een grote cloot doer die deure gevlogen, tusschen

den twee vrouwen, ende bleeff in de selffte tonne leggen daer dese vrouwen

an stonden, sonder enich van hem beyden gequest te zijne anders dan

die jongste een stucxken van de doereposte ofte cosijn op haer hooft

viel sonder quetsure oft puiste.

Item een borger genaempt Jacob Louenssen sadt op een tijt binnen

sijn huyse aen een banck, lesende in een bijbel, ende daer quam

een cloot deur den muer tusschen zijn beenen doer ende smeet den

banck aen stucken, den man ongequest sijnde.

Item een cleyn joncxken genaempt Matheus Janssen sadt bij sijn

vader Jan Theuszoon in Sinte jansstraet op solder ende scilderde ende

den stoel daer hij op sadt worde onder zijn lijff an stucken gescoeten

van een grote cloot sonder den jonge te bescadigen.

Item then huyse van een burger genaempt Hogesteyn, outer

heylich geesthuys, quam een grote cloot opt solder. Als een jonge

vrouwe daer nae zoude gaen sien, soe quam daer noch eene ende

vloech dese vrouwe van achteren tusschen haer beenen doer, bedervende

alle haer clederen achter ende voer. Mer zij selffs bleeff ongequest

anders dan dat haer een been een weynich gesengt was van de hette,

dan hadde nyet te beduyden.

Den IIIIen mey wede een jongedochter met een mosquet geschoten

aen haer luchter schouder dat de cloot doer alle haer clederen ende hemde

oeck mede langs haer naeckte armen ten mouwe uyt viel sonder enichsins

an haer lijff gequest te zijne.

Item noch heb ik een ander gesien aen mijn vaders tafel diewelcke

met een harcquebusse alle 't haer uyt sijn necke geschoten worde

ende bloeden een weynichgen van de hitte sonder meer letsels.

Item in maio heb ick gesien op Bakenesse Graft een soldaet onder

het Schotse vendel diewelcke een cloot van een Spaensche mosschet

sonder quetsure in zijn voorbroeck creech.

Eigenhandig schrift v. N. van Rooswijk

Extract

Haerlem

Maerten Dircxz. predicant

Dirck volckersz Coornhert.

Geextraheert uuyten naemen ende toenamen die

in hollant geexcepteert zijn uuyten pardoen

generael vanden Conincklyke Majesteyt gedateert VIIIe [8^ste]

marte 1574 stilo communi [= volgens de gewone kalender] ende es dessen(?) daer nulle

bevonden t accorden bij mij notaris publijck

Copie

T Inhouden van desen generael pardoen ende placaet van gratie

metten gevolch vandien vande Conincklyke Majesteyt hebbe ick

Maerten mathijssen deurwaerder vande Conincklyke Majesteyt hove

Van hollant opten xxven junij xvc vier en zeventich [= 25 juni 1574]

Bij openbaer edicte naer voorgaende solemniteyt [= protocol] van

clockluydinge trompet ende anders bij ende ter presentie

Vanden Gouverneur burgemeesteren, schout ende gerechte der

stede van haerlem ter plaetse daer* sulcken generael

Pardoen ende gratie behoort ende gewoonlick *** te

Vercondigen nae zyne forme ende inhouden solempnelick [= op een plechtige wijze]

Gepubliceert ende eenen yegelicken [= eenieder] van wegen der Conincklyke

Majesteyt geboden hem nae den inhouden vandien te vougen

Ende reguleren opte peynen daer inne begrepen.

Mij onderteyckent M. Mathijsz.

Gecollationeert jegens de originele

Relatie [= vergeleken met het originele verslag] vanden voorschreven deurwaere ende

T’accorden bij mij notaris publijck

Burgermeesteren ende regeerdes der stadt haerlem bevindende

goede experientie aen meneer Lieven de Key, zoe ten zynen

handtwerk van steenhouden, als ordonnantien van timmeragie

hebben den zelven met advys van scepenen der voorscreven stadt

aengenomen ten dienst vanden stadt tot zulcken werk tzy

steenhouden offe metselen, als noodich wesen zal ende ten

eynde hy aenden voorscreven stadt vastelyck verbonden sal blyven

hebben hem boven zynen dachgilden ende vrye wooninge jaerlycx

toegeboecht tot een pensioen de somme van tweentzeventich

ponden tot pl grooten vlaems tpondt, die den tresouer

deser stadt geordonneert werdt by desen hem elcken jaere

innegegaen op meydage anno xvc drientnegentich (1593) voorleden te

betaelen de welcke hem in vuytgeven zynder teeckeninge sullen

werden geleden ende gepasseert, midts voor ‘t eerst beneffens

desen offe copie vandien, overbrengende quitantie, ende dan alleenlyck

quitantie. Op welcke toegeseyde pensioen den voorscreven

Meneer Lieven hem aenden voorscreven stadt in dienste verbonden heeft

Sonder daer uuyt in ander plaetsen buyten consent van

Burgemeesteren te mogen vertrecken of hem aen anderen verbinden.

Actum op burgemeesteren camere den derden july anno xvc drie

Ent tnegentich bij Adriaen van Wickenroede, Willem Deyman,

Geryt Willemsz, ende Jan Schatter burgermeesteren in Haerlem.

My present

Willemen

Burgemeesteren ende regeerders der voorscreven stadt

Haerlem hebben in regardt vande menichfuldige

besoingnen (= belangen) ende goede diensten, by meneer Lieven de

Key deser stadts meester metselaer, den stadt

gedaen ende noch te doen, zijn voorgaende pensioen

van tweentzeventich ponden ‘t jaers, geangmenteert

ende verhoocht tot hondert vyftich ponden

jaerlycx. Innegegaen van meydage anno xvic

ende negen (1609), die den tresouer desen stadt

geordonneert werdt hem te betalen, ende in wytgeven

zynder teeckeninge geleden ende gepasseert zullen

werden midts beneffens desen of d****

vandien overbrengende behoorlyck quitantie, ende

midts dat den voorscreven meneer Lieven aende stadt

verbonden zal blijven als vooren, Actum den viiien

aprilis anno xvic ende thien (8 april 1610), By Johan de Wael,

Maerten Ruychaver, Johan colterman ende Pieter Schoudt,

burgemeesteren der stadt Haerlem,

my jegenwoordich

Willemen